Er zijn inmiddels veel verschillende grondstoffen ETF’s waar je in kan beleggen. Daarnaast werkt een grondstoffen ETF net iets anders dan een ‘normale’ ETF. In welke ETF grondstoffen moet je nu beleggen? En wat zijn de risico’s van grondstoffen ETF’s? Dit artikel gaat in op de verschillende grondstoffen ETF’s en de werking hiervan.
Risico van een ETF grondstoffen
Om te laten zien dat grondstoffen ETF’s anders werken dan ‘normale’ ETF’s gaan we eerst in op de risico’s. Daarbij is het soms beter om een grafiek te laten zien dan om het te beschrijven. Onderstaande grafiek laat de olieprijs zien (WTI, rode lijntje) samen met de grootste olie-ETF ter wereld (USO, blauwe lijntje):
Wat is hier precies gebeurd vraag je je nu waarschijnlijk af. Het begint met de crash van de olieprijs begin 2020, net als het Corona-virus steeds sneller opkomt. De verwachtingen zijn dat er wereldwijd veel minder vraag zal zijn naar olie vanwege de lockdowns die wereldwijd zijn aangekondigd. Op het dieptepunt van de oliecrash staat WTI-olie (Amerikaanse olie) op een prijs van -37 dollar. Je kreeg dus tijdelijk betaald om olie te kopen. Er was wereldwijd opeens veel te veel olie, niemand wilde het hebben, en het kost toch geld om olievaten op te slaan dus iedereen wilde er vanaf.
Na de crash krabbelt de prijs van WTI-olie echter weer op. De prijs van de USO ETF blijft echter sterk achter zoals te zien. Om te begrijpen hoe dat kan, gaan we eerst kijken hoe een ETF grondstoffen nou eigenlijk werkt.
Werking ETF grondstoffen
Het is vaak niet mogelijk ‘direct’ in grondstoffen te beleggen via een ETF; de ETF-aanbieder zou dan bijvoorbeeld direct olievaten moeten kopen of zakken koffiebonen. In praktijk zitten er derivaten op grondstoffen in de grondstoffen ETF’s. In de meeste gevallen zijn dit futures of swaps. Er zijn uitzonderingen, zoals veel goud ETF’s die daadwerkelijk goudstaven ergens in een kluis hebben opgeslagen.
Een future, de naam zegt het al, heeft een prijs voor levering van olie in de toekomst. Daarbij zijn er futures met verschillende looptijden en bijbehorende prijzen. Bij bijvoorbeeld een 1-maands oliefuture koop je een bepaalde hoeveelheid olie(vaten) voor de 1-maands prijs en krijg je die over een maand geleverd. Je krijgt dus letterlijk fysieke olievaten als de future over een maand afloopt. Bijna alle beleggers voorkomen deze fysieke levering door de futures ‘door te rollen’. De kortstlopende future wordt dan omgewisseld voor de daaropvolgende future.
Naast de futureprijzen is er ook nog de ‘normale’ olieprijs (zoals in bovenstaande grafiek), de zogenaamde ‘spotprijs’. Dat is simpelweg de huidige prijs voor levering per direct (zoals bij de benzinepomp).
Uiteindelijk krijg je dan een overzicht van de spotprijs en de futuresprijzen. Tijdens de corona crash op 20 april 2020 zag dit er als volgt uit:
- Olie spotprijs: $-15
- 1-maands oliefuture: $7
- 2-maands oliefuture: $22
- 3-maands oliefuture: $27
- 12-maands oliefuture: $35
Zoals te zien loopt de prijs op; de spotprijs is het laagste en de futureprijzen worden steeds hoger als de looptijd van het contract langer is. Dit heet ook wel Contango. Tijdens de corona crash in 2020 hadden de langlopende futures een veel hogere prijs (extreme contango) dan de korte futures. Dat was ook wel logisch; de verwachting was dat de lockdowns tijdelijk zouden zijn, en dat ook de vraag naar olie maar tijdelijk zo laag zou zijn.
Wat gebeurde er nou bij de USO ETF?
Grondstoffen ETF’s beleggen meestal het grootste deel in de kortstlopende futurecontracten, oftewel de 1-maands oliefuture. Toen de spotprijs richting een prijs van 0$ ging en zelfs negatief werd, liep de ETF het risico dat ook de kortstlopende futures negatief zouden worden. En wat zou er dan gebeuren? Een ETF-aanbieder kan niet zomaar extra geld krijgen van beleggers (zoals jij en ik), waardoor de ETF technisch failliet zou kunnen gaan.
Om dat te voorkomen zijn de kortstlopende futures in de USO ETF al voortijdig doorgerold naar de (veel) langer lopende futures. Deze futures waren veel minder volatiel tijdens de coronacrash omdat iedereen verwachtte dat er op lange termijn weinig zou veranderen in de oliemarkt. En dat is uiteindelijk ook wel gebleken, momenteel staat de olieprijs weer op niveau’s van voor de coronacrisis.
Het probleem is dat vooral de kortlopende futures hard in waarde zijn gestegen na het dieptepunt van de crash. En die futures zaten helaas niet meer in de USO ETF, want die waren ingeruild voor langer lopende futures! En die zijn veel minder hard gestegen sinds de crash.
Zo, nu we weten welke mogelijke risico’s grondstoffen ETF’s hebben, kunnen we doorgaan naar het volgende hoofdstuk in dit artikel đ
Soorten grondstoffen ETF’s
De bekendste grondstoffen zijn olie en goud. Er zijn echter nog vele andere grondstoffen waar je in kan beleggen. Ze zijn opgedeeld in de volgende categorieën:
- Energie (voornamelijk olie en gas)
- Metalen (zoals goud, zilver, koper, platinum, ijzer)
- landbouw (koffie, soyabonen, graan, hout, suiker)
De meeste ETF’s richten zich op de individuele grondstoffen (olie), maar er zijn ook ETF’s die zich richten op een categorie (energie) of op grondstoffen als geheel. Bij deze laatste volgt de ETF meestal een grondstoffen index waar alle grondstoffen inzitten, zoals hieronder te zien:
In welke ETF grondstoffen moet ik beleggen?
Om te bepalen welke ETF grondstoffen je moet hebben, moet je eerst bepalen waar je precies in wilt beleggen. Wil je bijvoorbeeld alleen in olie, goud of losse grondstoffen beleggen? Of wil je juist beleggen in een brede grondstoffen index?
Beste ETF olie
De beste ETF olie vinden is vrij eenvoudig; er zijn namelijk maar heel weinig ETF’s die puur in olie beleggen. De wereldwijd grootste olie ETF is de USO, zoals in het begin van dit artikel al beschreven. Het nadeel van de USO is dat dit een Amerikaanse ETF is, en daarmee niet beschikbaar voor Nederlandse beleggers. Hetzelfde geldt voor de UCO, de wereldwijd tweede grootste ETF.
Voor Nederlandse beleggers is de WisdomTree WTI crude oil de grootste beschikbare olie ETF. Deze heeft een omvang van rond de 1 miljard en heeft lopende kosten van 0,49%. De ticker is CRUD en wordt verhandeld op Xetra. Helaas staat de ETF niet meer op de DEGIRO kernselectie lijst, dus je kan er niet meer gratis in handelen. Verder zijn er nog wat kleinere olie ETF’s maar die zijn vanwege hoge kosten en een kleine omvang niet erg interessant.
Losse grondstoffen
Naast olie zijn goud en zilver populaire grondstoffen. De grootste ETF-aanbieder in Europa voor losse grondstoffen is WisdomTree. Op hun website staan alle grondstoffen ETF’s die ze hebben met gedetailleerde informatie. Let wel goed op de omvang; de WisdomTree Coffee ETF heeft bijvoorbeeld maar een omvang van 86 miljoen. Dat klinkt veel maar voor een ETF is dat zeer klein. De kosten van handelen (bied-laat spread) zullen dan ook erg hoog zijn.
Grondstoffen indexen
Als je wilt beleggen in grondstoffen ETF’s die een brede index volgen is er gelukkig wat meer keus. Er zijn verschillende aanbieders en er staan ook een aantal grondstoffen ETF’s op de DEGIRO kernselectie lijst, waardoor je ze gratis kan kopen. In het E-book ETF beleggen staat een overzicht van de beste grondstoffen ETF’s met daarbij specifiek de ETF’s die op de DEGIRO kernselectie lijst staan.
Hoe neem ik grondstoffen op in mijn beleggingsportefeuille?
Grondstoffen zijn een goede toevoeging aan de beleggingsportefeuille aangezien ze zorgen voor diversificatie; grondstoffen bewegen vaak anders dan aandelen of obligaties en zijn een stuk volatieler. Vanwege de volatiliteit is het aan te raden om maar een klein deel van je beleggingsportefeuille in grondstoffen ETF’s te stoppen; 3-5% is het meest gangbaar. Qua spreiding is het dan het beste om een ETF te kiezen die is gebaseerd op een brede grondstoffen index. In het artikel Voorbeeld ETF portefeuille wordt hier verder op ingegaan.